Yaşlandıkça fiziksel becerilerimizin azalarak etrafta dolaşmayı, turşu kavanozunu açmayı ya da bir sandalyeden kalkmayı zorlaştırmakla kalmayıp, zihinsel becerilerimizin de onlarla birlikte yokuş aşağı gidebileceği bir sır değildir.
Eskiden bildiğimiz şeyleri hatırlamak daha zor hale gelir. Anahtarlarımız ve telefonlarımız gibi küçük eşyaları yanlış yere koyarız. İsimler dilimizin ucuna kadar gelebilir ama beynimiz noktaları birleştiremez.
Peki ya zamanı geri almanın, bilişi geliştirmenin ve 80'li ve 90'lı yaşlarımızda bile keskin bir beyni korumanın bir yolu olsaydı?
Üç ayrı araştırma ekibinin kanımızda yüzen tek bir faktörde bulduklarını düşündükleri şey tam olarak bu.
Kanın Gizli Süper Gücü
Her iki ekip de araştırmalarına tek bir hedefle başlamıştı: Belirli müdahalelerin yaşlılarda bilişi geliştirdiğinin tam olarak neden tespit edildiğini keşfetmek.
Hedefleri neydi?
Genç kan, egzersiz ve klotho adı verilen nispeten bilinmeyen bir uzun ömür hormonu.
Bunların her birinin ayrı ayrı beyne önemli faydalar sağladığı geçmiş çalışmalarda kanıtlanmıştı, ancak bilim insanları nasıl çalıştıklarını henüz açıklayamamışlardı.
Ancak şaşırtıcı olan, bilim insanlarının hepsinin arkasında tek bir faktör olduğunu keşfetmeleriydi: trombositler.
UCSF profesörü, MD, PhD Dena Dubal, "Bağımsız olarak ve tesadüfen aynı şeyi bulduğumuzu fark ettiğimizde, ağzımız açık kaldı" dedi. "Üç ayrı müdahalenin trombosit faktörleri üzerinde birleşmesi, bu biyolojinin geçerliliğini ve tekrarlanabilirliğini gerçekten vurguluyor."
Ekipler özellikle, bir yara olduğunda bağışıklık sistemini uyaran ve pıhtı oluşumuna yardımcı olan bir tür kan hücresi olan trombosit faktörü 4'ün (PF4) her birinin faydalarının temelinde olduğunu gösterebildi.
PF4'ün aynı zamanda bilişsel bir güçlendirici olduğu ortaya çıktı. PF4'e maruz kalan yaşlı fareler orta yaştaki keskinliklerini geri kazanırken, genç fareler de daha zeki hale geldi!
UCSF Bakar Yaşlanma Araştırma Enstitüsü müdür yardımcısı Saul Villeda, "Genç kan, klotho ve egzersiz bir şekilde beyninize "Hey, işlevini geliştir" diyebilir," diye açıkladı. "PF4 ile bu gençleşmenin arkasındaki kelime dağarcığını anlamaya başlıyoruz."
Peki, PF4 beyninizi gençleştirmek için nasıl çalışabilir?
1 - Enflamasyon ateşini yatıştırmak
Araştırmalar, yaşlanan bir hayvana genç kan verildiğinde (ya da kök hücreler geliştirilerek yaşlı kan gençleştirildiğinde) hayvanın daha genç hale geldiğini göstermiştir. Kasları daha dirençli hale geliyor. Ve beyni öğrenme konusunda daha yetenekli hale geliyor.
Tüm bunlar genç plazmada bulunan yüksek PF4 seviyeleri sayesinde gerçekleşiyor.
Villeda, "PF4 aslında bağışıklık sisteminin daha genç görünmesine neden oluyor, tüm bu aktif yaşlanma yanlısı bağışıklık faktörlerini azaltıyor, daha az iltihaplı, daha fazla plastisiteye ve nihayetinde daha fazla bilişe sahip bir beyne yol açıyor" dedi. "70'li yaşlarındaki bir insana eşdeğer olan 22 aylık fareleri alıyoruz ve PF4 onları 30'lu yaşlarının sonlarına, 40'lı yaşlarının başlarına yakın bir işleve geri getiriyor."
2 - Klotho'nun sinyallerini taşıyor
Klotho, böbrekleriniz tarafından üretilen yaşlanma karşıtı bir faktördür.
Vücudumuzun gençken ürettiği daha yüksek klotho seviyeleri, daha iyi kan basıncını desteklemeye, kasların yenilenmesine ve insülini kontrol altında tutmaya yardımcı olur. Ve klotho, genç ve yaşlı hayvanlarda bilişi geliştirerek beyni yaşa bağlı dejenerasyona karşı daha dirençli hale getirir.
Ancak klotho aslında beynin kendisine asla ulaşmıyor, bunun yerine PF4 yüklü trombositlerin salınımını tetikliyor.
Araştırmacılara göre, bu PF4 salınımı, anıların oluşturulmasından sorumlu beyin bölgesi olan hipokampus üzerinde dramatik bir etkiye sahip ve burada moleküler düzeyde yeni sinirsel bağlantıların oluşumunu artırıyor.
3 - Egzersizin faydalarını bir araya getirmek
Hepimiz egzersizin zihni onlarca yıl keskin tutabileceğini biliyoruz.
Yine de çoğumuz bunun faydalarını beynimize giden oksijenin artmasına ya da diğer faktörlere bağlıyoruz.
Ancak araştırmacılar, fiziksel aktivitenin beyin sağlığına faydalarının ardındaki gerçek sırrın, egzersizin ardından kan dolaşımına PF4 salınımı olduğunu göstermeyi başardılar.
Queensland Üniversitesi'nde sinirbilim profesörü olan Tara Walker, "Sağlık sorunları, hareketlilik sorunları olan ya da ileri yaştaki pek çok insan için egzersiz mümkün değildir, bu nedenle farmakolojik müdahale önemli bir araştırma alanıdır" dedi. "Artık nörogenezi teşvik etmek, bilişi geliştirmek ve yaşa bağlı bilişsel gerilemeye karşı koymak için trombositleri hedefleyebiliriz."
Trombositlerinizi Güçlendirin
Yani her yaşta daha genç bir beyin istiyorsanız, anahtar trombositlerinizde.
Trombositlerinizi ve PF4'ünüzü güçlendirmek için birkaç püf noktası, sağlıklı, gençleşmiş kan kök hücrelerini desteklemek için iltihabı azaltmayı içerir.
Yaşla birlikte azalan klotho'yu artırmak da mümkündür. Egzersiz harika bir yoldur, ancak bazı takviyelerin de yardımcı olduğu bilinmektedir:
Cordyceps - Bu mantarın Klotho proteininin ifadesini artırdığı bulunmuştur.
Gentian kökü - Klotho proteininin üretiminden sonra stabilize edilmesine yardımcı olarak ekspresyonunu artırabilir.
D Vitamini - Bir çalışma, D vitamini eksikliğinin giderilmesinin 60 yaş üstü yetişkinlerde klotho'nun doğal azalmasını önleyebileceğini göstermiştir.
Probiyotikler - Bağırsak mikrobiyomundaki faydalı bakterilerin çeşitliliğini artırmanın klotho seviyeleri üzerinde olumlu bir etkiye sahip olabileceği öne sürülmüştür.
Akdeniz diyeti - Klotho seviyeleri üzerinde olumlu bir etkiye sahip olduğu bulunmuştur, bu da sağlıklı uzun ömürlülüğe bağlı bir "mavi bölge" diyeti olduğu düşünüldüğünde şaşırtıcı değildir.
DR. ADRIA SCHMEDTHORST
Sağlık bölümümüz Ata Kültür Yuvası tarafından desteklenmektedir.
