Türk Ticaret Kanununda Ultra Vites İlkesi

Ultra vites, genel anlamda şirketin ana sözleşmesinde yazılı olmayan faaliyetlerde de bulunması anlamına gelir.

Dünyada genellikle şirketlerin ana sözleşmesinde yazılı olmayan işlerde devamlılık arz edecek şekilde faaliyette bulunması yasaktır.

Ancak bizim ülkemizde rekabet gücünü artırmak ve ticarette esnekliği sağlamak amacıyla, şirketlerin ana sözleşmelerinde yazılı olmayan sektörlerde faaliyette bulunmasına müsaade edilmektedir.

Ancak bu durum şirketlerin amaçlarından sapmasına ve yöneticilerinin daha fazla sorumluluk almasına, hissedarları ile sorun yaşamasına sebep olmaktadır.

Bu nedenle şirketinizin ana sözleşmesinde yazılı bazı işleri uzun vadede ve devamlılık arz edecek şekilde yapacaksanız şirket ana sözleşmesinde ve ünvanında gerekli değişiklikleri yapmanızı tavsiye ederiz.


SGK denetimleri

Sgk denetimleri, sgk müfettişleri ve denetim elemanlarınca yapılır ve iki şekildedir.


1. Fiili denetim

Yani işyerinde bir fiil yoklama ve denetim tutanakları ile yapılan denetimdir. Fiili denetimlerde geçmişe yönelik 1 yıl içerisinde çalışanların beyanlarına göre denetim yapılır.

Sgk mevuzatına göre deneme süresi diye bir şey yoktur ve işçi işe başlamadan enaz bir gün önce bildirimi yapılmalıdır. 

Çalışanların ne zamandan beri çalıştığı, ne kadar ücret aldığı, fazla mesai yapıp yapmadığı vb. konular ifadeleri alınarak tutanak zaptına geçirilir.

Denetim elemanlarının işyerine alınmaması ya da denetimin engellenmesi halinde 5 ile 10 asgari ücret arasında ceza kesilebilir.

İşyerinden kaçırılan, kimliği tespit edilemeyen çalışan olduğu tespit edilirse sicilsiz tahakkuk yapma ve 2 asgari ücret kesilmesi mümkündür.


2. Kaydi denetim

Bu denetim, işverenden 15 gün içerisinde yasal defter ve belgeleri ibraz etmesi istenerek genelde denetim elemanının çalışma yerinde yapılan denetimdir.

Geçmişe dönük 10 yıla kadar denetim ve inceleme yapılabilir.

Mücbir sebep olmaksızın 15 gün içerisinde ibra edilmeyen defter ve belgelerden dolayı 3 ile 12 asgari ücret arasında ceza kesilebilir.

İncelemeler; defterler ve ücret bordroları, işe giriş ve çıkış bildirgeleri vb. belgeler üzerinden yapılır.

Sgk denetimlerinde personel özlük dosyaları, ücret hesap pusulaları, iş sağlığı ve güvenliği belgelerinin ibraz edilememesi halinde idari para cezası uygulanmaz. Çünkü sgk denetimin dışında yine çalışma bakanlığına bağlı iş hukuku denetim elemanları vardır. Bu tür belgelerin denetimini iş hukuku müfettişleri yaptığı için onların istemesi halinde ibra edilemezse ceza ile muhatap olunabilir.


İnsana pes dedirten ilginç maliye özelgeleri..

Ankara Vergi Dairesi Başkanlığı 8 Ocak 2024 tarih ve 507851 sayılı özelgesinde; yanında çalıştırdığı işçisinin rahatsızlığı ve devlet hastanelerinde tedavi edilememesi ya da gecikmesi sonucu özel hastanede yapılan ve işveren tarafından ödenen sağlık harcamalarını gider olarak yazamayacağı gibi, bu harcadığı paranın işçiye net ödeme kabul edilmesi ve gelir vergisi kesintisi yapılarak muhtasar beyanname ile ödenmesi gerektiği yönünde görüş bildirmiştir.

Ankara Vergi Dairesi 11 0cak 2024 tarih ve 503450 sayılı özelgesinde; koruyucu aile olarak alınan çocuğa harcanan paranın, aile bireylerine yapılan sağlık harcaması olarak kabul edilmesi ve gider yazılması mümkün değildir, Evlat edinme kesinleştiği tarihten sonraki harcamaların gider olarak dikkate alınabileceğini belirmiştir.

İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı 20 Kasım 2023 tarih ve 1311179 sayılı özelgesinde; ‘’İşyerinde çalışan personel kullanımı için alınan sağlık maskelerinin işyerinde kullanıldığının ispatı mümkün olmadığından gider olarak yazılması mümkün bulunmamaktadır.’’ şeklinde görüş bildirmiştir.


Fazla bilenmeyen bazı kanunlardan bir örnek..

5909 sayılı çevre kanununun 14. maddesine göre konutlarda aşırı gürültü yaparak komşuları rahatsız etmenin cezası 1.594 TL’dir.

Gel gör ki bu kanun nasıl uygulanacak belli değil. Çünkü şikayet etseniz muhatap bulamazsınız.

Bir sonraki yazıda görüşmek üzere…


Süreyya Özkan

Benzer Yazılar

Bu yazıya benzer içerik bulunamadı.

Yorum Yap