Bir gezi teknesi kiralamak ve belki bir kaç aile tatile çıkmak söz konusu olduğunda, denizcilerin vermesi gereken en önemli kararlardan biri katamaranla mı yoksa tek gövdeli bir tekne mi tercih edileceğidir. Gerçi bizim ülkemizde katamaranlar pek yaygın değildir ama bu husus herkesin aklından bir kere geçiverir. Özellikle son yıllarda katamaranlar gittikçe yaygınlaşmakta, marinalarda ve firmaların envanterlerinde yerini daha çok almaktadır. Biz de bu konuya kısaca bir bakalım istedik.
Her iki tekne türünün de kendine özgü avantaj ve dezavantajları vardır, bu nedenle karar vermeden önce aralarındaki temel farkları anlamak önemlidir.
Katamaranlar ve tek gövdeliler arasındaki temel farklardan biri dengedir. Katamaranlar, bir yerine iki gövdeye sahip oldukları için stabiliteleriyle bilinirler, yani rüzgar estiğinde veya yan dalgalara maruz kalındığında tek gövdeliler kadar dengesiz davranmaz veya yan yatmazlar. Bu durum, katamaranları daha rahat ve istikrarlı bir seyahat isteyenler için popüler bir seçim haline getirir. Öte yandan, tek gövdeli tekneler, yalnızca bir gövdeye sahip oldukları için katamaranlara göre daha az kararlı bir denge yapısına sahiptir.
Diğer bir önemli fark sürattir. Katamaranlar genellikle tek gövdelilerden daha yavaştır çünkü suda daha fazla sürtünmeye sahiptirler. Bunun nedeni, suda daha fazla direnç oluşturan bir yerine iki gövdeye sahip olmalarıdır. Tek gövdeliler ise nizpeten daha az sürtünme alanına sahip oldukları için katamaranlardan daha hızlıdır. Diğer bir değişle planladığınız seyahat belli bir kaç limanı kapsıyor ve fazla yol yapılmayacak ise katamaran, her gün bir limandan diğerine yelken açılacak ise tek gövde daha avantajlı olabilir.
Katamaranları ve tek gövdelileri karşılaştırırken manevra kabiliyeti de önemli bir husustur. Katamaranlar, daha geniş bir dönüş yarıçapına sahip oldukları için tek gövdelilere göre daha az manevra kabiliyetine sahiptir. Bu da bir katamaranın yön değiştirmesinin tek gövdeli bir tekneye göre daha uzun süreceği anlamına gelir. Tek gövdeliler ise katamaranlara göre daha fazla manevra kabiliyetine, daha dar dönüş yarıçapına sahiptirler. Bu husus ise yapacağınız seyahatte ne tür limanlara uğrayacağınız, marinalara ne sıklıkta uğramayı düşündüğünüz ile alakalıdır. Daha çok marinalarda demirleyecek iseniz katamaran bir gövde biraz daha sıkıntılı olacaktır.
Ancak hacim ve alan söz konusu olduğunda, katamaranların avantajı tartışılmaz. Aynı boyda tek gövdeli bir tekneye göre hem mürettabat ve ekipman hem de erzak için tek gövdelilere göre çok daha fazla alana sahiptirler. Bir yerine iki gövdeye sahip olduklarından ve ortada genişçe bir alan bulunduğundan, kabinler, banyolar ve diğer yaşam alanları için konforlu ve rahat bir seyahat imkanı sunacakları anlamına gelecektir. Özellikle katamaranların orta kısımlarında geniş bir salon, ortak alanlar rahat ve geniş bir kullanım imkanı sunar. Her iki gövdesinin birbirinden ayrı olması ise özellikle iki veya daha fazla aile ile seyahatlerde herkese üst seviyede bir konfor ve mahremiyet imkanı sağlar. Tek gövdeliler ise yalnızca bir gövdeye sahip oldukları için daha az hacime sahiptir ve neredeyse tüm alanlar iç içe ve ortaktır.
Her tekne türü için çeşitli aktiviteler veya kullanım alanları vardır. Katamaranlar, sundukları istikrar ve geniş alanlar nedeniyle lüks ve özellikle tatiller için popülerdir. Tek gövdeliler ise hızları ve abrama kolaylığı ile birlikte, uzun mesafeler kat etmek için daha elverişli olacaktır.
Benzer şekilde ilgili maliyetler de değişecektir, katamaranlar genellikle tek gövdeli teknelerden daha pahalıdır, ayrıca tek gövdelilere göre daha fazla bakım gerektirir, dolayısıyla kiralama ücretleri de ona göre olacaktır. Marinalarda muhafaza veya konaklaması oldukça tuzluya patlayabilir.
Ancak gene de son yıllarda katamaranların popülaritesinde tek gövdelilere göre daha fazla alan ve dengeli, konforlu bir seyahat imkanı sunduklarından hızlı bir artış olmuştur. Bununla birlikte, tek gövdeliler de yeni teknolojiler ve tasarımlarında yapılan akıllıca düzenlemeler ile eski tasarımlara göre denizcilere oldukça rahat ve geniş alanlar sunabilmektedir.
Sonuç olarak bir deniz tatilinde, hem katamaranların hem de tek gövdeli teknelerin kendilerine özgü avantaj ve dezavantajları vardır. Daha dengeli ve konforlu bir yolculuk arıyorsanız, katamaran sizin için iyi bir seçim olabilir. Daha fazla hız ve oradan oraya kısa sürelerde ulaşmak istiyorsanız, tek gövdeli bir tekne daha iyi bir seçim olabilir. Nihayetinde, sizin için en iyi seçim, özel ihtiyaçlarınıza ve tercihlerinize bağlı olacaktır. Mürettebat kaç kişi olacak, mahremiyet ne kadar önemli, konfor, denge beklentiniz nedir, ne kadar yol yapacaksınız tüm bu hususları düşünerek bir karar vermek gerekecektir.
Yazı: M. Yakup Özer
Yayına Hazırlayan: Doruk Ajans / Yelkencinin Gazetesi Kuruluşudur.
