Denizel istilacı yabancı türler(İYT), Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından Türkiye'nin denizel biyolojik çeşitliliğine yönelik başlıca tehditlerden biri olarak tanımlanıyor. 2020 yılı sonu itibariyle Türkiye denizlerinde tespit edilen 539 yabancı türün 105’inin istilacı karaktere sahip olduğu tespit edildi. Bu türlerin etkilerinin azaltılması, girişlerinin kontrol altına alınması ve engellenmesi yerli türlerin ve habitatların geleceği açısından hayati bir önem taşıyor.
2018 yılından bu yana Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) ile işbirliği içinde Küresel Çevre Fonu (GEF) mali desteği ile Tarım ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü tarafından yürütülen "Önemli Denizel Biyolojik Çeşitlilik Alanlarında İstilacı Yabancı Türlerin Tehditlerinin Değerlendirilmesi Projesi (MARIAS)", denizlerdeki biyolojik çeşitliliğin korunmasına destek olmayı ve istilacı türlerin olumsuz etkilerini en aza indirmeyi hedefliyor.
2008 yılından bu yana Türkiye’deki öğretmenlerin kişisel ve mesleki gelişimlerini destekleyen bir sivil toplum kuruluşu olan ÖRAV’ın proje pilot bölgelerindeki ilk ve ortaokul öğretmenlerine yönelik hazırladığı eğitim programı kapsamında sunacağı katkılar, Ankara’da bugün tanıtıldı. Toplantının devamında, katılımcıların proje ve eğitim süreci hakkında bilgi sahibi olmaları için sınıf ortamında 25 öğretmene yönelik 90 dakikalık bir atölye çalışması da yapıldı.
Çevre bilincinin çocuklara erken yaşta kazandırılmasının çok önemli olduğunu belirten ÖRAV Genel Müdürü Tuba Köseoğlu Okçu, “Öğretmenlerimize, ihtiyaç duydukları gelişim alanlarında destek sunabilmek ve onlar aracılığıyla çocukların nitelikli eğitime erişim hakkını korumak en önemli misyonumuz. Üç tarafı denizlerle çevrili bir ülke olarak, denizlerdeki biyolojik çeşitliliğin korunmasının, Türkiye’deki sürdürülebilirlik çalışmaları açısından hayati bir öneme sahip olduğunu düşünüyoruz. 2018 yılından bu yana yürütülen “Denizel İstilacı Yabancı Türler Projesi” konuyla ilgili önemli adımların atılmasını sağladı ve biz de çocuklara çevre bilincinin erken yaşta kazandırılması için bazı temel kavramları tanıyarak denizel istilacı yabancı türler hakkında bilgi sahibi olmaları için projeye destek vermekten mutluluk duyuyoruz.”
ÖRAV’ın katkısı ile 2022 -2023 eğitim öğretim döneminde 300 öğretmen ile çalışılması ve yaklaşık 9.000 öğrenciye ulaşılması planlanıyor.
Proje sürecinde Denizel İstilacı Yabancı Türlere İlişkin Etkili Ulusal Politika Çerçevesi’nin de oluşturulacağına dikkat çeken UNDP Türkiye Proje Müdürü Mehmet Gölge, “Denizel ekosistemler; iklim değişikliği, tatlı su döngüsü ve biyolojik çeşitlilik açısından büyük önem taşıyor. GEF VI döneminin dünyadaki tek deniz projesi olan bu proje, ülkedeki yasal ve kurumsal altyapının geliştirilmesini, kapasite artırımını ve toplumun bilinçlendirilmesini desteklemekte ve aynı zamanda da deniz ekosisteminin korunmasını ve istilacı yabancı türlerle mücadeleyi bir arada uygulamaktadır. Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi Aichi hedeflerine ve 2030’a kadar gerçekleştirilmesi hedeflenen Sürdürülebilir Kalkınma Amaçlarına katkı sağlayacak projeyle çocuklarımızın da deniz ekosistemlerinin korunması yönelik bilinçlerinin artırılmasını hedefliyoruz. Öğretmenlerimizin de katkılarıyla bu hedefe hızla ulaşacağımıza inanıyorum.” dedi.
Denizel istilacı yabancı türlerin ekolojik, ekonomik ve halk sağlığına olan olumsuz etkilerinin toplumca bilinmesinin önemini vurgulayan Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdür Yardımcısı Muhammed Çolak “Son yıllarda denizlerimizde sorun olmaya başlayan istilacı yabancı türlerin olumsuz etkilerinin ortadan kaldırılması ya da azaltılması hususunda etkili olacağını düşünüyor, ulusal politika geliştirilmesi ve kamuoyunun bilinçlendirilmesi yolunda projeyi önemli bir adım olarak görüyorum. Kamuoyunun bu konuya hak ettiği önemi vermesinin sağlanması, istilacı yabancı türlerin girişinin önlenmesi ve kontrolünün sağlanmasında tüm vatandaşların çok önemli rollerinin olduğunu daha ilkokul çağından başlayarak anlatılması çok önem arz eden bir husustur. Bu nedenlerle eğitim ve bilinçlendirme çalışmaları projemizin en önemli üç sacayağından biridir. Bizler de bu duygu ve düşüncelerle çocuklarımızın tertemiz dimağlarında bu konuda yer edinmek, onların bu kavramı tanımalarını sağlamak amacıyla proje kapsamında eğitim faaliyetleri planladık. Kısıtlı bir zaman ve bütçe çerçevesinde olabildiğince çok faydalı olabilmek ve çarpan etkisi yaratabilmek için öncelikle öğretmenlerin eğitimini sağlayacağız.” dedi.
