ONLİNE ROMANTİZM MÜMKÜN MÜ?
İrem Hattat’ın yazdığı, Online Flört Online Romantizm isimli kitabı bir çırpıda okuyuverdim:
“Şu ana kadar çoğumuz, anne babalarımızdan, yakın çevremizden öğrendiğimiz kadarı ile birbirimizi tanıma aşamasından sonra romantik bir evlenme teklifi, birkaç sene içinde çocukların katılması, onların evden ayrılması ve tekrar baş başa kalma, son olarak da emeklilik ile sona eren gayet standart bir yol haritasını takip ediyorduk. Modern çağın getirdiği en önemli sapmalar olan boşanmalar, velayet kavgaları, yeniden yapılan evlilikler tabii ki kaygı veriyordu. Ancak tüm dünyanın dijitalleşmesi ile her şey tepetaklak oldu. Aşkın kuralları yeniden oluşuyor. 1990’larda Facebook veya Instagram bulunmuyordu. Arkadaş olmak için gençler birbirlerini dürtemiyor ve takip edemiyordu.
Bizim devrimizde bir kişiyi daha yakından tanımak için gerçekten vakit geçirmeleri gerekiyordu. Bunun yanı sıra yeni insanlarla tanışmak da inanılmaz zordu. Daha sonra dünya Facebook ile tanıştı. Gerçekten Facebook hesabı sahibi olmak bir zorunluluktu. Sanki Facebook’ta yoksanız, yaşamıyor sayılıyordunuz. Bu kitapta ikili ilişkilerin teknolojik gelişmelerden nasıl etkilendiğini anlatmaya çalışacağım.” diye giriş yapmış kitabına yazar. Sonrası çok ilginç gelin birlikte biraz gözden geçirelim bakalım siz de ilginç bulacak mısınız?
İrem Hattat’ın yazdığı Online Flört, Online Romantizm (*) isimli kitapta ilginçlik kitabın daha başlangıcındaki istatistiklerde başlıyor:
Online flört uygulamaları istatistiklerine bakınca pazar 2021 yılında 5.61 milyar dolar gelir elde etti. Tabii Müslüman dünyada online flört uygulamaları da gecikmemiş.
Londra’da geçirdiğim vakit sırasında otobüs duraklarından metro istasyonlarına kadar Muzz.com isimli sitenin reklamları ile karşılaştım. Merak edip araştırdığımda özellikle evlenme amaçlı tanışmak isteyen Müslümanlara yönelik 4 milyon kullanıcısı olan, Morgan Stanley’den Müslüman sabık banker tarafından kurulmuş olan bir site ile karşılaştım. Bu sitenin diğerlerinden en büyük farkı bir online sohbet sırasında İslami özelliklere uygun olarak refakatçi anlamında üçüncü bir kişinin bulunabilme özelliği… Online flörtü sadece belirli bir kesime yönelik düşünmek doğru değil. Örneğin, Müslüman arkadaşlık siteleri bekar Müslümanların inançları dahilinde flört etmelerini ve dünyayı aynı şekilde gören bir ortak bulmalarını hiç olmadığı kadar kolaylaştırıyor.
Match.com. geniş erişimli, Muslim Marriage Solution Uyumlu bekar Müslümanların buluştuğu yer, Helahel.com İslami ilkelere göre tasarlanmış ücretsiz bir Müslüman evlilik sitesi, IslamicMarriage.com aşkı arayan Müslüman bekarların eşleşmelerini sağlayabilen kapsamlı bir veri tabanı.
Türkiye’de de online flört uygulamaları açısından durum farklı değil. 2022 yılında internete erişim imkanı olan hane oranı %94,1 oldu. Bireylerin en fazla kullandıkları sosyal medya ve mesajlaşma uygulamaları %82 ile WhatsApp, %67,2 ile YouTube ve %57,6 ile Instagram.
Cinsiyete göre incelendiğinde; erkeklerin en fazla %85,9 ile WhatsApp, %70,8 ile YouTube ve %61,5 ile Facebook uygulamalarını, kadınların ise %78,1 ile WhatsApp, %63,7 ile YouTube ve %55,9 ile Instagram uygulamalarını kullandığı gözleniyor. Artık aşkımızı da, kavgalarımızı da akıllı telefonlarımız üzerinden yaşıyoruz.
Yazar daha sonra Karşı Konulamayan Dünya, Online Aşkta Sözel İletişim gibi bölümlerle konuyu irdelemiş. Online İlişkilerin Mantığına Aykırı Özellikleri var; mesela: “İki yıldır bu kızla çıkıyorum ve kız aniden dırdırla kafamı şişirmeye başladı. Sorun mu ne? Adımı öğrenmek istiyor”, durun bakalım daha neler duyacağız.
İlk Tıklamada Aşk ve Bağlanma, bir diğer bölümün adı ve bu bölüm yine şu ilginç cümle ile başlıyor: “Kadınlar orgazm taklidi yapabilir, ama erkekler için ilişkinin tamamı taklit olabilir” (Sharon Stone’). Sanırım bu cümle bu bölümde anlatılan her şeyi çok güzel özetliyor.
6. bölüm Online Flörtün Kurallarını anlatıyor ve bölümün girişi “Biliyor musunuz, dokunduğunuzda bir kadını deliye çevirecek bir yer var… Kalbi.“ Melanie Griffith’ten bir cümle ile taçlanmış.
Bir sonraki bölüm, WhatsApp’ta Sexting ve Fexting;
Akıllı telefonlar tüm iletişimimizi ele geçirdiğinden beri romantizm ve cinsel iletişimimiz de dijital kanallara geçti. Sexting denilen cinsel içerikli mesajlaşmalar her yaşın kullandığı, skandallara sebep olabilecek yeni dijital bir form. Kim Kardashian 2016 yılında Webbly ödül töreninde şunu söylemişti: “Ölene kadar çıplak selfie!”. Aslında bu inanılmaz konuşma, kişinin kendi seksi fotoğraflarını çekip internette yayımlamasının ne kadar yaygınlaştığını da gösteriyor, ne yazık ki…
Harper’s Bazaar dergisinde çıkan bir röportaja göre Jill Biden, eşi Amerika Başkanı Joe Biden ile gizli servis duymasın diye telefon mesajları üzerinden kavga etmiş. Buna İngilizcede fexting deniliyor: fight with texting (mesaj yolu ile kavga etmek). Hepimiz aslında mesaj platformlarını her türlü duygusal mesajlaşma için kullanıyoruz. Kavga ve tartışmalar da tabii ki bundan payını alıyor.
WhatsApp’ı 1.3 milyon aktif kullanıcıyla Çin’in en yaygın mesajlaşma platformu WeChat ve bir milyara yakın kullanıcısıyla Messenger izliyor. Telefonlarımıza yapışık yaşıyoruz. Teknoloji bağımlılığının ilişkinizi bozmaması için bazı kuralları koruyun. Mesajlaşırken tartışmanın kuralları var, bu kuralları öğrenin. Mesela tartışmak için mesajlaşma uygulamaları doğru platformlar değil, kestirip atmadan iletişimi yüz yüze sürdürmek daha doğru.
Daha sonra kitapta Online Flört Şiddeti, Sanal Yalanlar, Aldatma ve İhanet başlıklı bölümler var.
“Eşim beni sanal dünyada aldattı” alt başlığı ile ifade edilen bölümde yani demek istenen şu: aldatmakla suçlanan eş sanal sevgilisiyle gerçek hayatta hiç karşılaşmamış olmasına rağmen aldatıldığını söyleyen eşin duygusal ve ahlaki boyutta zarar görmesini engelleyemiyor. Bu başlık altında size sormak istediğim ve yanıt aradığım soru şu, diyor ve soruyor yazar: Hayal etme gücümüz gerçek hayattaki aynı ahlaki yargılara tabi olmalı mı?
Gerçek Dünyada İyi İlişkiler ve İletişim bölümünün girişindeki söz de yine birçok şeyi anlatıyor: “Göreviniz aşkı aramak olmamalı. Aşka karşı içinizde yarattığınız bariyerleri aramak ve bulmak olmalı. Gereğinden çok kişi, doğru insan olmak yerine doğru insanı arıyor.” Diyor Glori Steinem (feminist aktivist).
Bu bölümdeki alt başlık “Cinsel IQ’yu duydunuz mu?” kitaptaki bir çok soruna çözüm niteliğinde yine ilginç bilgiler veriyor bize:
Cinsel IQ kaliteli bir cinsel yaşam, kaliteli bir ilişkinin ayrılmaz bir parçasıdır. Cinsel IQ, kişinin cinsellik hakkındaki bilgi ve değerlerini kabullenmesini, cinsellikle ilgili haklarını algılayabilmesini, tercihlerini, duygularını, cinsel aktivitede limitlerini, yasak olan ve olmayan noktaları ve yaşamak istediği değişiklikleri eşi ile açıkça ve dürüstçe paylaşabilmesidir. Ancak cinsel IQ’su yüksek çiftler skor yerine kaliteli bir birlikteliğe önem veriyor, aşırı performans gösterme baskısından kurtulabiliyorlar. Böylece eşler cinsel sorunlar için doktora başvurabilir ve sağlıklı cinsellik için kuralları belirleyebilirler.
Ve kitap Risksiz Aşkın Peşinde başlıklı son bölümünde şu latife ile son buluyor: “Bize bu uzun evliliğimizin sırrını soruyorlar. Haftada iki kere restorana gidip mum ışığında yemek yemeyi ve dansı ihmal etmiyoruz. Ben salıları gidiyorum, o cumaları…” (Henry Youngman)
Halbuki ilerleyen birlikteliklerde olgunlaşan ruhlar arasındaki ilişkiler daha vazgeçilmez oluyor bence!
(*) Hattat, İ. (2023), Online Flört Online Romantizm, The Kitap Yayınları, ss. 261.
Murat ÜLKER
